İşe İade Davası
İŞE İADE DAVASIYLA İLGİLİ DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN +90533 420 9939 NOLU HATTAN ULAŞABİLİRSİNİZ
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesi uyarınca iş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiasıyla işe iade davası açabilir. İşe iade davasının açılabilmesi için aranan şartlar kısaca şunlardır:
-
4857 sayılı İş Kanunu Kapsamında Çalışıyor Olmak
İşçinin işe iade davası açabilmesi için İş Kanunu kapsamında çalışan bir işçi olması gerekmektedir. İş Kanunu kapsamına giren işçiler, İş Kanunu md. 4 kapsamına girmeyen tüm işçilerdir. Hemen belirtmek gerekir ki Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un 6. maddesi uyarınca, Basın İş Kanunu kapsamına giren işçilere, İş Kanunu’nun iş güvencesine ilişkin hükümleri olan 18., 19., 20., 21. ve 29. maddeleri kıyasen uygulanır. Yani, basın çalışanları da iş güvencesinden yararlanarak, aşağıdaki şartları taşıyor olmaları halinde, işe iade davası açabileceklerdir.
-
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışıyor Olmak
İş Kanunu uyarında, iş sözleşmeleri süreli (belirli süreli iş sözleşmesi) ya da süresiz (belirsiz süreli iş sözleşmesi) yapılabilmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilmesi için İş Kanunu’nun 11. maddesinde yer alan şartların var olması gerekir. Bu şartların varlığı halinde akdedilen Belirli Süreli İş Sözleşmesi, belirlenen sürenin sonunda kendiliğinden sona erecektir. Süre sonunda kendiliğinden sona ermesi nedeniyle, Belirli Süreli İş Sözleşmelerine iş güvencesi hükümleri uygulanmamaktadır. Bu husus, İş Kanunu’nun 18. maddesinde de açıkça belirtilmiş olup söz konusu madde uyarınca iş güvencesi belirsiz süreli iş sözleşmelerine uygulanabilir.
Unutmamak gerekir ki İş Kanunu md. 11’de yer alan şartları taşımayan Belirli Süreli İş Sözleşmeleri, başlığı/içeriği ne olursa olsun belirsiz süreli sayılacaktır. Ayrıca, özel kanunlar ile getirilen istisnalar hariç, Belirli Süreli İş Sözleşmeleri, esaslı bir neden olmaksızın üst üste yapılır ise başlangıçtan itibaren Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi olarak kabul edilirler. Bu nedenle, sözleşmenin niteliğinin değerlendirilmesinde uzman bir avukata danışılmasında fayda vardır.
-
İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi
İşe iade davası açılabilmesi için, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması gerekir. İşçinin kendi rızası ile sözleşmesini sona erdirmesi halinde işe iade hakkı olmayacaktır. Ancak, işverenlerin sıklıkla, zorla ve tehditle işçilere istifa dilekçesi imzalattığı görülmektedir. Bu durumda, zorla istifanın kanıtlanabilmesi şartıyla, kural olarak işe iade davası açılabileceği söylenebilir.
Ayrıca işveren tarafından gerçekleştirilen feshin, madde 18’de yer alan geçerli nedenlere ya da madde 25’de yer alan haklı nedenlere dayanmaması gerekmektedir. Fesih haklı nedene ya da geçerli nedene dayanılarak yapılmış ve fakat gerçekte bu kapsama giren bir eylem yok ise yine işçinin işe iade davası açma hakkı doğacaktır.
-
İşyerinde en az 30 İşçi Çalışması
İş Kanunu uyarınca iş güvencesi hükümlerinden yararlanılabilmesi için, işçinin ayrıldığı işyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır. İşçi sayısının hesabında işverenin aynı iş kolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde buradaki işçi sayıları da hesaba katılacaktır.
Şayet, işyerinde 30’dan az çalışan var ise işçi iş güvencesinden faydalanamayacak fakat Kanun’un tanıdığı diğer haklardan (kötüniyet tazminatı vs.) şartları var ise yararlanabilecektir.
-
6 Aylık Kıdem Şartı
İşçinin iş güvencesinden yararlanabilmesi ve işe iade davası açılabilmesi için ilgili işyerinde en az 6 ay çalışmış olması gerekmektedir. Şayet, işçi aynı işverenin farklı işyerinde çalışmış ise tüm işyerlerinde geçirdiği sürelerin toplamı dikkate alınır.
İşçinin 6 aylık kıdeminin olmaması halinde, işçi yine iş güvencesinden faydalanamayacak fakat Kanun’un tanıdığı diğer haklardan (kötüniyet tazminatı vs.) şartları var ise yararlanabilecektir.
-
İşveren Vekili Olmamak
İş Kanunu md.18/son fıkrası uyarınca “İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri” iş güvencesi kapsamında girmezler ve dolayısıyla işe iade davası açamazlar.
Yukarıda yer alan şartların varlığı halinde, işçinin işe iade davasını, fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihi takip eden 1 aylık süre içerisinde açması gerekmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki işverenin iş sözleşmesini ihbar öneli ile feshetmesi halinde, ihbar süresinin sonu beklenmemeli, fesih bildiriminin işçiye ulaştığı tarihi takip eden 1 aylık süre içerisinde işe iade davası açılmalıdır.
İŞE İADE DAVASIYLA İLGİLİ DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN +90533 420 9939 NOLU HATTAN ULAŞABİLİRSİNİZ
Dava Açma Süresi
İş Kanunu’nun 20/1 maddesine göre, iş sözleşmesi feshedilen işçi, geçersiz olduğunu düşündüğü fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde dava açmalıdır. Bu süre içinde işçi dava açmadığı takdirde işe iade edilme hakkını hukuk mahkemeleri önünde savunamayacaktır. İşverenin ihbar önelli fesih bildirimi yapması durumunda; ihbar öneli sonundan itibaren değil, fesih bildiriminin işçiye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde dava açılmalıdır.
Dava açma süresi hak düşürücü süre olduğundan hakim tarafından re’sen dikkate alınması gerekmektedir.
Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
İşe İade Davasında İspat Yükü
Türk Medeni Kanunu’na göre “herkes iddiasını ispatla yükümlüdür”. Ancak İş Kanunu’nun 20/2 maddesine göre feshin geçerli bir nedenle yapıldığını ispat etmekle yükümlü olan işverendir. Eğer işçi feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ediyor ise bu durumda ispat yükü işçi de olacaktır.
Fesih Bildirimin Şekli ve İçeriği
Haklı sebeple de olsa iş akdini fesheden işveren bu açıklamasını işçiye ulaştırmakla yükümlüdür. İş Kanunu’nun 19. maddesine göre işveren tarafından yapılan fesih bildiriminde yazılı şekle uyulmalı ve fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmesi gerekmektedir. Fesih bildiriminin yazılı ve gerekçeli olması işçinin işe iade davası açması durumunda ispat kolaylığı sağlamaktadır.
İşçinin Savunmasının Alınması
İş Kanunu’nun 19. maddesine göre hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. İş Kanunu’nda savunmanın ne şekilde alınması gerektiği belirtilmemiş ise de yazılı olarak savunma alınması uygun olmaktadır.
Dava Dilekçesi
İşçi dava dilekçesinde feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesinin yanı sıra davanın kesinleşmesine kadar boşta geçen en fazla dört aylık ücreti ile işverenin süresi içinde işe başlatmaması hali için sekiz aya kadar iş güvencesi tazminatına karar verilmesini de talep edebilir.
İşe İade Davasının Sonuçları
İşe iade davasının sonucu olarak davanın kabulü, davanın reddi veya davanın konusuz kalması söz konusu olabilir.
Davanın Kabulü. Feshin geçersizliğine ve işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde ilgili kararın işçiye tebliğ edilmesinden on iş günü içinde işçi işverene başvurmalıdır. Süresinde işverene başvuran işçi bir ay içinde işe başlatılmalıdır. Eğer işveren işçiyi işe başlatmak istemiyorsa kararın kesinleşmesine kadar en çok dört aylık ücreti tutarındaki doğmuş bulunan ücreti ve diğer haklarının işçiye ödenmesinin yanı sıra tazminat ödeme yükümlülüğü altında da kalmaktadır. Bu durumda işveren en az dört en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
Davanın Reddi. İşe iade davasının reddi halinde mahkeme işveren tarafından yapılan feshin kanuna uygun geçerli ve haklı bir nedene dayandığını kabul etmiş olmaktadır. Davanın reddi halinde işçi yargılama giderleri ile karşı taraf kendini vekil ile temsil ettirdiğinde karşı taraf vekalet ücretini ödeyeceğini de unutmamalıdır. İşe iade davası red olunmuş olsa bile işçinin kendisine verilmeyen kıdem, ihbar tazminatı ve diğer yasal hakları ayrı bir dava ile işverenden istenebilecektir.
Davanın Konusuz Kalması. Dava devam ederken işçinin işe geri dönmesi veya işçinin davadan feragat etmesi halinde dava konusuz kalmış olur. İlk durumda davanın reddine karar verilmesi gerekmeyecektir. İşverenin işçiyi işe geri alması feshin geçerli olmadığı anlamına gelmektedir. Bu durumda işçi işverenden boşta geçirdiği süre nedeniyle en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarını talep edebilecektir. İşçinin davadan feragat etmesi halinde ise yapılan masraflar taraflar üzerinde kalacaktır.
Sonuç
İş Kanunu iş güvencesi sistemini barındırarak, işveren tarafından yapılan fesih serbestisini kaldırmış, feshin geçerli olmasının yasada belirlenen nedenlere bağlamış, feshin geçersiz yapılması halinde işçiye işe geri dönme ve de işçinin boşta geçirdiği süreye ilişkin olarak en çok dört aya kadar ücretinin ödenmesi imkanını tanımıştır.
İŞE İADE DAVASIYLA İLGİLİ DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN +90533 420 9939 NOLU HATTAN ULAŞABİLİRSİNİZ
